Yöresel Sözlük
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YÖRESEL ŞİVELER |
| A |
| Abacuğum: Şaşırma ifadesidir. |
| Aba: Anne, nene. |
| Ağu: Zehir. |
| Ahbun: Hayvan gübresi |
| Aktarmak: Altını üstüne getirmek. Harmanı aktarmak veya tarlayı aktarmak. |
| Alaca karga: Saksağan. |
| Arılık: Arı kovanlarının konduğu üstü kapalı önü açık bina. |
| Arustak: Tandır evinin tavanı. |
| Azıtmak: Bir evcil haybanı yaban ortamına terketmek veya bir hayvanın yavrularını büyüttükten sonra kendi haline bırakması. |
| B |
| Bayır: Mera. |
| Belleme: Hayvanların sırtına, sovuktan korunmaları için örtülen örtü. |
| Bibi: Hala. |
| Bılik: Köpek yavrusu. |
| Böğürme : Garip ses çıkarma |
| Burç: Kavak ve söğürt ağaçlarının uc ve ince kısımlarının hayvanların yiyeceği hale getirilmiş hali. |
| C |
| Cağmar: Ağıl veya bostanın kapısı. |
| Cıcık: Güzel, iyi. |
| Cıldır: Yavan. |
| Ç |
| Çebiç: Genç yaştaki dişi keçi. |
| Çej: Bal mumu. |
| Çigit: Çekirdek. |
| Çiper: Agaçların ince dalları. |
| Çırpık: Beyaz toprak. |
| D |
| Davar: Keçi ve Koyunlara verilen genel ad. |
| Debellenmek: Yuvarlanmak. |
| Dengi: Hayvanların sağılmak için toplandıkları etrafı çitle çevrili olmayan alan. . |
| Düge: Bir yaşındaki dişi dana. |
| Düyülcük: Küçük taneli bulgur. |
| Düyürçü: Düğünde gelin almaya giden kadınlara yenge veya düyürcü denir. |
| E |
| Egiş:Ekmek pişirirken kullanılan demirden yapılma alet. |
| Essah : Hakikaten, doğrumu |
| Emi: Amca, emmi. |
| En: 1-doğal soğuk hava deposu, mağara 2-koyunların kulaklarına bıcakla kesilerek yapılan işaret. |
| Evdirmek: Acele etmek, çabuk olmak. |
| Evlek: Tarlayı boydan boya kısımlara ayıran ana çizgi. |
| Ey: Buyur, efendim. |
| Eylenmek: 1-Durmak.2-Alaya almak. |
| F |
| Ferik: Bir yaşındaki tavuk. |
| Fıs: İçi boş. |
| Fişenk atmak: Kura çekmek. |
| G |
| Gada : Sevgi ifadesi |
| Gadan Alım : Başındaki tehlikeyi belayı almak |
| Gallik gullik: Eğri büyrü. |
| Gak: Dilimlenmiş ve kurutulmuş meyva. |
| Gasbennek: Kasden. |
| Gaşovu: Kaşağı. |
| Gavar:Su yolu. |
| Gazel:Yere dökülmüş ağaç yaprağı. |
| Gelberi: Agız tarafı uzun ve dar kar kürümeye yarayan alet. |
| Gıcik: Küçük göveç. |
| Gıdik: Keçi yavrusu. |
| Gılik: Bir çeşit peskimete verilen ad. |
| Gıgırik:İpin ucuna takılan V şeklindeki ağaç. |
| Gıgılcım: Kıvılcım. |
| Gıldırik: Yuvarlak. |
| Gogan: Taş. |
| Gogo: Çerez. |
| Golan: Eğeri ve semeri binek hayvanının sırtına belinin altından, tutturmaya yarayan bağ. |
| Gög: Mavi. |
| Göze: Su kaynağı, bulak. |
| Gulunlu: Yavrulu |
| Gunnamak: Eşek, at ve köpek gibi murdar hayvanların yavrulaması. |
| Gurdeşen etmek: Alerji veya başka bir sebeple şidettli kaşıtı olması. |
| Güccük: Küçük. |
| Gücük: Şubat ayı. |
| Gündöndü: Ayçiceği. |
| Göreslemek: Özlemek. |
| H |
| Harıslanmak: Heveslenmek, istemek, özlemek. |
| Hap: Tam, denk. |
| Hark: Ark. |
| Haz: Südün kabtaki derinliğini ölçmek için kullanılan ağaç çubuk. |
| Hazlamak: Haz denen ağaç çubukla südün yüksekliğini ölçmek. Argo: Manası biraz dününce bulunabilir.Sakın başkasına kullanmayın. |
| Herk etmek: Tarlayı sürmek. |
| Herk:Sürülmüş tarla. |
| Hınısı: Ağaçtan yapılma silindirik yayık. |
| Hırtlik: Boğaz. |
| Hırlak: Hırlayan. |
| Hızma: Koyunların gözlerinin üzerindeki sıyah çizgi. |
| Hoho: Öcü. |
| Horum: Deste, demet. |
| Hozan: Ekin veya ot biçildikten sonra toprakta kalan sap kısımlar. |
| Hozdenek:Göletlerde vana görevi yapan ağaç parçası |
| Höllük: İnce elenmiş toprak. Önceden yeni doğan çocukların altına serilirdi. |
| Hugul: Yaylada tek odalı olarak inşa edilen bina, bu binaya oba adı da verilmektedir. |
| I |
| Irapata: Ekmeği tandırın yüzeyi yapıştırmaya yarayan alet. |
| Irgat : Tarlada çalışan işci |
| Ilıncak: tandır ekmeklerinin üzerine istif edildiği ve dört köşesinden iple tavana asılı olan ızgara |
| İ |
| İlme: Taş. |
| İssi: Havanın aşırı sıcak ve boğucu olması: |
| K |
| Kallik kullik: Eğri büyrü, şekilsiz. |
| Kejgere: Hayvan sırtında taş vs. taşımak için ağaçtan yapılan araç. |
| Kaş: Taş, taşlı yer. |
| Kem: Ekin demetini bağlamak için ekinden yapılan bağ. |
| Kerme: Sıkışarak sert duruma gelmiş koyun gübresi. |
| Kert: İşaret. |
| Kert koymak: İşartlemek, işaret koymak |
| Kıra: Kayalık. |
| Kom: Koyunların beslendiği ahır. |
| Korut: Bir yaşındaki erkek keçi. |
| Koslamak: Kapıyı sürgülemek. Argo: Manası biraz düşününce bulunabilir. Sakın başkasına söylemeyin. |
| Kotnak: Yaranın kabuğu. |
| Koz: Küçük bir çeşit ağıl. |
| Kösövü: Kömür. |
| Kuçik: Köpek veya köpeğin yavrusu |
| Kurik: Eşek yavrusu. |
| Kuzlamak: Koyun, inek ve keçinin yavrulaması. |
| Kurun: Yalak. |
| Külek: Ağaçtan yapılma silindirik barkaç. |
| Küp: Büyük göveç |
| L |
| Log: Toprak damlı evlerin yağmuru akıtmaması için topragı sıkıştırmada kullanılan silindir şeklindeki taş. |
| Lop olmak: Sırıl sıklam ıslanmak. |
| M |
| Massa: Çift sürerken öküzleri yönlendirmede kullanılan ucu ineli sopa. |
| Merek: Samanlık. |
| Mehle: Mahalle. |
| Mığlamak: Samanlıktaki doğranmış samanın veya otun basırılması. |
| Mırdık: Fasulye tanesi. |
| Mollik: Küçük sürgün. |
| Modul: Masanın ucuna çakılan ucu sivri çivi veya demir. |
| Mozik: Bir yaşındaki erkek dana. |
| Mörhelemek: Kırmızı toprak ve yumurta sarısıyla evlerin zemininin parlatılması. |
| Mökkem: Muhkem, sağlam. |
| Müsür: Hayvanların yemlerini yedikleri genellikle ağaçtan yapılma kap. |
| O |
| Obalar: Obanın bulunduğu yer, yayla. |
| Otarmak: Otlatmak, gütmek. |
| Ö |
| Örken: Kalın ip. |
| Örtme: Ayvan. |
| P |
| Pahar: Çeşme, pınar. |
| Palan: Binek hayvanların sırtına binmek için giydirilen eyere benzer araç. |
| Paracuk: Kelebek. |
| Parça pırtık: Param parça. |
| Patos : Buğdayı samandan ayıran makina |
| Pıhbıh: İnce çekilmiş bulgur. |
| Pıherik: Baca. |
| Pırtik: Parça. |
| Pos: Post. |
| Postik: Post parçası. |
| Potçik: Etek. |
| S |
| Sahovul:Çalıdan yapılmış süpürge. |
| Sahtik: kirden veya sovuktan dolayı bir kumaş bir şeyin sertleşmesi. |
| Sal: Yassı taş. |
| Samı: Öküzleri boyunduruğa bağlamaya yarayan uzun ince ağaç. |
| Saplik: Yassı. |
| Sıvarmak: Sulamak. |
| Sıyırmak: 1-Temizlemek,itmek. 2-Aşağı indirmek, çıkartmak. |
| Soyha: Meret. |
| Sındırma: Mayalanmış sütün peynir olmadan önce ısıtılması. |
| Sıvarmak: Tarlayı sulamak. |
| Sohuraç: Bir nevi sos. |
| Ş |
| Şarşar: Çağlayan,şelale. |
| Şavar: Ot veya ekinilerin yaprakları. |
| Şıran: Sidikli, altını ıslatan. |
| Şireli: Pasaklı. |
| Şişek: Genç dişi koyun. |
| Şor: Tuzlu |
| T |
| Tahta delen: Ağaç kakan. |
| Tapan:Tarlaya tohum atıldıktan sonra tohumun üzerini kapamak için sabana takılarak kullanılan ağaçtan yapılma alet |
| Tay: Hayvan yükünün bir tarafı. |
| Tepeleme : Ağzına kadar dolu, |
| Terek:Raf. |
| Termaş: Berbat. |
| Tersik: Dama döşenen kerandan küçük mertekten büyük uzun ince ağaç. |
| Tuluk: Yayık. |
| Tığ: Buğday ve samanın ayırışmadan önceki birikmiş hali. |
| Toklu:Bir yaşındaki erkek koyun. |
| Tövü: Bütün. |
| Tump: Tarladan dışarıda kalan fakat tarlaya ait olan kısım. |
| Tus düşmek: Kuluçkaya yatmak. |
| U |
| Uzunnik: Uzun. |
| Uğuz: Saf, pasif, sessiz. |
| Usulik: Saf, sessis, aptal. |
| Y |
| Yal: Hayvanlar için hazırlanan sulu yiyecek. |
| Yallık: Yal yapmada kullanılan ince saman. |
| Yalovuz: Yalnız. |
| Yannık: Su, Aryran veya aş taşımaya yarayan deriden yapılma kap. |
| Yazu: Düzlük, ova. |
| Yevlik: Hafif, ağır olmayan. |
| Yığın: Bir araya dizilmiş ekin veya ot demetleri kütlesi. |
| Z |
| Zırza: Kapıyı kapatmaya yarayan demir alet. |
| Zibil: Çöp. |
| Zibillik: Çöplük. |
| Zahar: Herhalde. |
| Zar zor: yarım yamalak, zoraki. |
| Zopa: Dayak, |
Yorumlar - Yorum Yaz
