ERZİNCAN


ÖRF-ADET-GELENEK-GÖRENEKLERİ Selçuklu hükümdârı Alparslan�ın kumandanlarından Mengücek Bey Bizanslıları yenerek Erzincan Kemah ve civar bölgeyi fethedince Bayat Kayı Alkaevli ve Karnevli gibi Tükmen aşîretleri bu bölgeye yerleşmiş ve az miktarda bulunan Hıristiyan halk İstanbul ve civârına göç etmişlerdir. 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Türkleşen bu bölgede Türk-İslâm kültürü hâkimdir. Yakın zamâna kadar evler kerpiçten yapılmış şiddetli soğuktan korunmak için tezek yakılmıştır. Mahallî kıyâfette kadınlar üst üste iki astarlı entari üç etek şalvar keten gömlek bele takılan şal ve kemer başa peştemal ve yazma sarılması giyerler. Bâzı yerlerde ise ihram ve çarşaf giyilir. Erkekler ise bol paçalı pantolon kenarları işli yakasız avcı yeleği bele sarılan yün kuşak ile ayağa giyilen sivri uçlu yemeni kullanırlar.

DÜĞÜN

Evlenme çağına gelen genç erkeklerin anaları kız aramaya başlar. İstenilecek kız belirlendiğinde anası ile yakınlarından bir kaçı kızı görmeye gider. Kızı beğenirlerse ertesi gün yeniden giderek kızı isterler. Kızı vereceklerse söz kesimi yapılır ve alınacaklar kararlaştırılır. Kız evinde yapılan nişanda yüzükler takılır. Köylerimizde düğün yapma adeti canlı olarak devam etmektedir. Düğünden birkaç gün önce kız ve oğlan tarafının ileri gelenleri bir araya gelerek alışveriş yapmaya çıkılır. Buna düğün masrafı denir. Düğün masrafının tamamını oğlan tarafı karşılar.
Düğünden önce oğlan evinden kız evine "tohum davarı" adı verilen esya (yatak yorgan halı sandık gibi) göndererek kız evinde sergilenecek ceyiz ile birlikte sergilenir. Ayrıca kız ve bir miktar da kuru yemiş gönderilir. Geleneksel düğün aşamalarından biri de gelin hamamıdır. Kız ve oğlan evinin yakınları hamama çağrılır. Kına gecesinde erkekler ve kadınlar ayrı ayrı yerlerde eğlenirler. Kına türküleri söyleyerek eğlenilir. Gelinin alınacağı günden birkaç gün önce kız evinde ceyiz toplanarak değer biçilir.
YÖRESEL YEMEKLER:
Dut pekmezi yanısıra eşgili (ekşili) kelecoş lapa kırdo ve gah yahnisi meşhûrdur. Evlerde reçel pekmez ve pestil yapılır. Yörede geleneksel beslenme düzeni etkinliğini sürdürmektedir. Beslenmenin temelini buğday ve buğday ürünleri ile hayvansal gıdalar oluşturur. Bulgur yarma tarhana erişte dövme en çok tüketilenlerdir. Özellikle bulgur çok sayıda yemek türünde kullanılır.

Kışlık besin maddeleri hazırlanmasının yöre halkının yaşamında önemli bir yeri vardır. Bulgur gendime (aşurelik buğday) tarhana yarma erişte kış için hazırlanan ürünlerin başlıcalarıdır. Ayrıca çeşitli sebzeler ve meyveler kurutularak reçel yapılarak değerlendirilmektedir. Yöre mutfağı yemek türleri bakımından zengindir. Bunların çoğunluğunu hamur yemekleri oluşturur. Eşgili kesme çorba (un çorbası) yaprak sarma başlıca yemek türleridir. Ayrıca su böreği ve özellikle kete ve tatlılar çokça tüketilen hamur işlerindendir.

YÖRESEL GİYİM:
Toplumsal değişmeye paralel olarak yerel giysilerin yerini çağdaş giysiler almıştır. Kadın giyiminde yerel özelliklere kentlerde de rastlanır. Yerel giysilerle çağdaş giysilerin birlikte kullanımı bir giyim-kuşam özelliği olarak belirmektedir.

Entari: Biraz bolca olan düz elbisedir. Kollar uzun ve yaka düzdür. Günlük olarak giyilen bu entari belbağı denilen bir bağla bağlanır.
Üçetek: Vücuda iyice oturan hakim yakalı bir giysidir. Ön boydan yanlar ise bel kısmında açık olduğu için meydana gelen bu üç parçadan ismini almıştır. tahtalı kutnu ve kadife kumaşlardan yapılır. Üzerinde krma gümüş kemer takılır.
Şalvar: Pantolonvari şalvardır. Ağ kısmı paçadan olmadığından pantolonvari denilmektedir. Üçetekle birlikte giyilir.
Başörtüleri
Ehram (İhram): İnce yün ipekten dokunur. Renkleri beyaz kahverengi ve siyahtır. üzerinde çeşitli motifler vardır.
Hindi (Yazma): Kağıtlar arasında satılan desenli ince tülbenttir. Yaşmak fitos ve düz örtü şeklinde kullanılır kenarları oyalıdır.
Tülbent: Beyaz ince bir örtüdür. Kenarları oyalı olup yazma gibi kullanılır.
Namaz Örtüsü: Buyüklü ve küçüklü olmak üzere iki kısımdır. Düz olarak başa alınır daha ziyade yaşlı kadınlar kullanır.
Pırpırlı: Kırmızı tülden yapılan bir başörtüsüdür. Kenarları boncuk oyalıdır. Üzeri pırpır denilen pul boncukla işlenir.
Ayakkabı: Yemeni ve kundura giyilir.
Aksesuarlar: Tepelik saçlıkbilezikkemer ve küpedir.

Erkeklerde Giyim:
Erkekler şalvar ve yelek giyerler. Yeleğin altında işlik vardır. Bele ise kuşak takılır.
İşlik: Yelek altında giyilen yakasız mintandır. Genellikle çizgili kumaşlar tercih edilir.
Fes ve Ebaniye: Kırmızı renkten püsküllü fes kullanılır. Ortasından sarkan püskül siyah
ibrişimden yapılmıştır. Fes üzerine ebaniye sarılır. Ebaniye sarı renkli ipekli bir kumaştır. Üzeri motif işlemelidir.
Poçcikli Yemeni : Bildiğimiz bir çesit ayakkabıdır.
Aksesuarlar: Saat köstek ve hançerdir.
Kullanılan Kumaşlar: Kadife çuha kumaş ve tamamen yün olan mahalli kumaştır.

HALK OYUNLARI VE FOLKLOR:

Kahramanlık yiğitlik ağır başlılık ve sabrın sembolü olan "bar" en önemli Erzincan halk oyunudur. Oyunların tümü önce ağır olarak başlar sonra gitgide hızlanır. En az altı kişi olarak kız ve erkeklerin ayrı ayrı oynadığı oyunlarda çökme el vurma ve dönmeler ana figürler olup elde mendil bıçak kaşık gibi araçlar bulunur. Barların yarım daire şeklinde oluşması Erzincan ovasını tanımlamaktadır.

Ayrıca çiftetelli kaşık oyunları horon halay tek oyunlar oynanan diğer halk oyunlandır. Biçimlerine göre oyunlar ise; üçayak dörtayak ikiayak ağırbar koçeri sıklama sarhoş ban timurağa hoş bilezik dello sarıkız tamzara çayırın ten yüzünde tavuk barıdır Dut ağacı Erzincan'ın dağları Hayriye Horoz Koçeri Temurağa Sarhoş barı Sıklama Bebek Kızardı kayalar Melik Şerif Sinanlı Tırnanadır.

Komedi mahiyetinde oynanan elek oyunu yılbaşında oynanan arap oyunu orta oyunlardandır.

 
NELERİ İLE ÜNLÜ:

Girlevik Şelalesi Ekşisu Kaplıcası Tulum Peyniri Bakır İşlemeciliği Aygır Gölü Buz Mağaraları Eğinin ( Kemaliye ) folklörü

İL İSMİ NEREDEN GELİYOR?

Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye halk tarafından söylenir. Buranın eski adı Eriza'dır.